Βέροια, το σταυροδρόμι του πολιτισμού και των θρησκειών
Ιερές Μονές & Προσκυνήματα
Η μονή είναι κτισμένη ανάμεσα σε δύο λόφους, σε ένα ειδυλλιακό τοπίο περιτριγυρισμένη από πυκνή βλάστηση. Η Μονή τιμάται στην Κοίμηση της Θεοτόκου, έχει ιδρυθεί τον 12ο αιώνα. Ειλητάριο μάλιστα της Μονής, που χρονολογείται το 12ο αι., φυλάσσεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη των Αθηνών. Η Μονή λειτούργησε αδιάλειπτα μέχρι το 1822.
Κατά την περίοδο της Επαναστάσεως υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα εθνικά και θρησκευτικά κέντρα της περιοχής. Εδώ αναπτύσσει τη δράση του ο γνωστός οπλαρχηγός Καρατάσσος και εδώ αντιμετωπίζονται επιτυχώς οι δυνάμεις των Τούρκων. Με την καταστροφή του 1822 η Μονή πυρπολείται και ο ηγούμενος της, ιερομόναχος Γεράσιμος, απαγχονίζεται. Το καθολικό που σώζεται σήμερα κτίσθηκε το 1844.
Η Μονή επανιδρύθηκε το 1995 ως Ανδρώα Κοινοβιακή Μονή. Στους χώρους της Μονής λειτουργούν οι εκκλησιαστικές κατασκηνώσεις και το εκπαιδευτικό Κέντρο Βυζαντινών Τεχνών (αγιογραφία, ψηφιδωτό, ξυλογλυπτική και συντήρηση).
Moni Dovras
Η μονή είναι κτισμένη ανάμεσα σε δύο λόφους, σε ένα ειδυλλιακό τοπίο περιτριγυρισμένη από πυκνή βλάστηση. Η Μονή τιμάται στην Κοίμηση της Θεοτόκου, έχει ιδρυθεί τον 12ο αιώνα. Ειλητάριο μάλιστα της Μονής, που χρονολογείται το 12ο αι., φυλάσσεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη των Αθηνών. Η Μονή λειτούργησε αδιάλειπτα μέχρι το 1822.
Κατά την περίοδο της Επαναστάσεως υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα εθνικά και θρησκευτικά κέντρα της περιοχής. Εδώ αναπτύσσει τη δράση του ο γνωστός οπλαρχηγός Καρατάσσος και εδώ αντιμετωπίζονται επιτυχώς οι δυνάμεις των Τούρκων. Με την καταστροφή του 1822 η Μονή πυρπολείται και ο ηγούμενος της, ιερομόναχος Γεράσιμος, απαγχονίζεται. Το καθολικό που σώζεται σήμερα κτίσθηκε το 1844.
Η Μονή επανιδρύθηκε το 1995 ως Ανδρώα Κοινοβιακή Μονή. Στους χώρους της Μονής λειτουργούν οι εκκλησιαστικές κατασκηνώσεις και το εκπαιδευτικό Κέντρο Βυζαντινών Τεχνών (αγιογραφία, ψηφιδωτό, ξυλογλυπτική και συντήρηση).
Το πνευματικό κέντρο του Ποντιακού Ελληνισμού. Στις πλαγιές του Βερμίου, κοντά στο χωριό Καστανιά, βρίσκονται οι εγκαταστάσεις της του Ιερού Προσκυνήματος «Ι.Μ. Παναγίας Σουμελά». Πρόκειται για μια προσπάθεια αναβίωσης της περίφημης ομώνυμης Μονής, τα ερείπια της οποίας σώζονται στο όρος Μελά, κοντά στην Τραπεζούντα του Πόντου.
Την πρωτοβουλία αυτή ανέλαβαν οι Πόντιοι, με πρωτεργάτη τον Φίλωνα Κτενίδη, ιδρυτή του Σωματείου «Παναγία Σουμελά», το 1950 και ήδη στις αρχές του 1951 άρχισε να υλοποιείται. Τον Αύγουστο μάλιστα του ίδιου έτους μεταφέρθηκε η εφέστια εικόνα της Παναγίας που ζωγράφισε ο ίδιος ο Ευαγγελιστής Λουκάς από το Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών, όπου και φυλάσσονταν.
Τo προσκύνημα είναι πανελλήνιας ακτινοβολίας και πλήθη πιστών περνούν για να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα, ενώ χιλιάδες χριστιανοί συρρέουν τις ημέρες της πανηγύρεως.
Athosberg, Griekenland
Το πνευματικό κέντρο του Ποντιακού Ελληνισμού. Στις πλαγιές του Βερμίου, κοντά στο χωριό Καστανιά, βρίσκονται οι εγκαταστάσεις της του Ιερού Προσκυνήματος «Ι.Μ. Παναγίας Σουμελά». Πρόκειται για μια προσπάθεια αναβίωσης της περίφημης ομώνυμης Μονής, τα ερείπια της οποίας σώζονται στο όρος Μελά, κοντά στην Τραπεζούντα του Πόντου.
Την πρωτοβουλία αυτή ανέλαβαν οι Πόντιοι, με πρωτεργάτη τον Φίλωνα Κτενίδη, ιδρυτή του Σωματείου «Παναγία Σουμελά», το 1950 και ήδη στις αρχές του 1951 άρχισε να υλοποιείται. Τον Αύγουστο μάλιστα του ίδιου έτους μεταφέρθηκε η εφέστια εικόνα της Παναγίας που ζωγράφισε ο ίδιος ο Ευαγγελιστής Λουκάς από το Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών, όπου και φυλάσσονταν.
Τo προσκύνημα είναι πανελλήνιας ακτινοβολίας και πλήθη πιστών περνούν για να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα, ενώ χιλιάδες χριστιανοί συρρέουν τις ημέρες της πανηγύρεως.
Η Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου της περιοχής Σκήτης Βεροίας βρίσκεται στους πρόποδες των Πιερίων κοντά στον ποταμό Αλιάκμονα και αποτελεί ένα από τα ιστορικότερα μοναστικά κέντρα του Μακεδονικού χώρου. Ο βίος πολλών αγίων αναφέρει ιδιαίτερη αίγλη στη Μονή. Σημαντικές μορφές του μοναχισμού της εποχής επισκέφθηκαν, παρέμειναν για κάποιο χρονικό διάστημα ή και εμόνασαν στο χώρο αυτόν.
Το 1822 πυρπολήθηκε ολοκληρωτικά από τους Τούρκους και το μοναδικό κτίσμα που διασώθηκε είναι το παρεκκλήσιο της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο βράχο. Η Μονή ανοικοδομήθηκε μέχρι το 1830 και διατηρεί τη μακεδονική αρχιτεκτονική της. Σώζονται δε πολλά ιερά λείψανα. Λειτουργεί ως ανδρώα Ι. Μονή.
Monastery of St. John the Baptist
16 SamouΗ Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου της περιοχής Σκήτης Βεροίας βρίσκεται στους πρόποδες των Πιερίων κοντά στον ποταμό Αλιάκμονα και αποτελεί ένα από τα ιστορικότερα μοναστικά κέντρα του Μακεδονικού χώρου. Ο βίος πολλών αγίων αναφέρει ιδιαίτερη αίγλη στη Μονή. Σημαντικές μορφές του μοναχισμού της εποχής επισκέφθηκαν, παρέμειναν για κάποιο χρονικό διάστημα ή και εμόνασαν στο χώρο αυτόν.
Το 1822 πυρπολήθηκε ολοκληρωτικά από τους Τούρκους και το μοναδικό κτίσμα που διασώθηκε είναι το παρεκκλήσιο της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο βράχο. Η Μονή ανοικοδομήθηκε μέχρι το 1830 και διατηρεί τη μακεδονική αρχιτεκτονική της. Σώζονται δε πολλά ιερά λείψανα. Λειτουργεί ως ανδρώα Ι. Μονή.
Ή αλλιώς, το Μοναστήρι του Μακεδονικού Αγώνα, βρίσκεται στην περιοχή Ραχιά της Βέροιας, δίπλα στον ποταμό Αλιάκμονα. Τιμάται στο Γενέσιο της Θεοτόκου και η ονομασία «Καλλίπετρα» (όμορφη πέτρα) προέρχεται από τον βράχινο όγκο που την σκιάζει (στα Τουρκικά «Τζαμάλα»). Αποτελεί ένα από τα παλιά μοναστήρια, μέ παλαιότερη πληροφορία ύπαρξης προ του 1100. Το μοναστήρι γνώρισε μεγάλη άνθιση μέχρι το τέλος του 18ου αιώνα. μάλιστα στα μέσα του αριθμούσε 37 μοναχούς.
Το 1822 καταστράφηκε ολοσχερώς και κατά την καταστροφή εκείνη εκτελέσθησαν δια αποκεφαλισμού οι μοναχοί. Το 1907, στη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, επειδή η Μονή βοηθούσε την Ελληνική πλευρά, εκτελέσθηκε ο προηγούμενος της Μονής παπα-Σταύρος και ο συνοδός του, καθώς και ο Ηγούμενος Ιγνάτιος με τον συνοδό του δια διαμελισμού. Το 1941 ένας επίδοξος βοσκός έκαψε τα σημαντικής αξίας διασωθέντα κτίρια και την εκκλησία. Σώζεται από την εποχή εκείνη μόνον το οστεοφυλάκιο με λείψανα περίπου 120 μοναχών. Η Μονή πρόσφατα ανακαινίστηκε και λειτουργεί.
Holy Monastery of the Virgin Mary at Kallipetra
Ή αλλιώς, το Μοναστήρι του Μακεδονικού Αγώνα, βρίσκεται στην περιοχή Ραχιά της Βέροιας, δίπλα στον ποταμό Αλιάκμονα. Τιμάται στο Γενέσιο της Θεοτόκου και η ονομασία «Καλλίπετρα» (όμορφη πέτρα) προέρχεται από τον βράχινο όγκο που την σκιάζει (στα Τουρκικά «Τζαμάλα»). Αποτελεί ένα από τα παλιά μοναστήρια, μέ παλαιότερη πληροφορία ύπαρξης προ του 1100. Το μοναστήρι γνώρισε μεγάλη άνθιση μέχρι το τέλος του 18ου αιώνα. μάλιστα στα μέσα του αριθμούσε 37 μοναχούς.
Το 1822 καταστράφηκε ολοσχερώς και κατά την καταστροφή εκείνη εκτελέσθησαν δια αποκεφαλισμού οι μοναχοί. Το 1907, στη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, επειδή η Μονή βοηθούσε την Ελληνική πλευρά, εκτελέσθηκε ο προηγούμενος της Μονής παπα-Σταύρος και ο συνοδός του, καθώς και ο Ηγούμενος Ιγνάτιος με τον συνοδό του δια διαμελισμού. Το 1941 ένας επίδοξος βοσκός έκαψε τα σημαντικής αξίας διασωθέντα κτίρια και την εκκλησία. Σώζεται από την εποχή εκείνη μόνον το οστεοφυλάκιο με λείψανα περίπου 120 μοναχών. Η Μονή πρόσφατα ανακαινίστηκε και λειτουργεί.
Πρόκειται για Μονή της Σκήτης Βεροίας, γνωστή από την περίοδο της ουρκοκρατίας. Τιμάται στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο σώζωνταν τα κτίρια της που περιέκλυαν το Καθολικό της. Η περιοχή λόγω των καταστροφών από όμβρια ύδατα ονομάστηκε «Μουτσιάλη» (=βρεγμάνος).
Διαθέτει τεμάχιο ιερού λειψάνου του Αγ.Συμεών του Στυλίτου.
Φιλοξένησε διάφορους μοναχούς και τελευταία 2 μοναχές, την Γρηγορία και τη Μακρίνα οι οποίες αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν λόγω του Εμφυλίου. Σήμερα λειτουργεί ως Γυναικεία Μονή με προεστώσσα την αδελφή Πορταϊτισσα.
Holy Monastery of the Transfiguration of the Saviour at Moutsiali
Πρόκειται για Μονή της Σκήτης Βεροίας, γνωστή από την περίοδο της ουρκοκρατίας. Τιμάται στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο σώζωνταν τα κτίρια της που περιέκλυαν το Καθολικό της. Η περιοχή λόγω των καταστροφών από όμβρια ύδατα ονομάστηκε «Μουτσιάλη» (=βρεγμάνος).
Διαθέτει τεμάχιο ιερού λειψάνου του Αγ.Συμεών του Στυλίτου.
Φιλοξένησε διάφορους μοναχούς και τελευταία 2 μοναχές, την Γρηγορία και τη Μακρίνα οι οποίες αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν λόγω του Εμφυλίου. Σήμερα λειτουργεί ως Γυναικεία Μονή με προεστώσσα την αδελφή Πορταϊτισσα.
Παλιά Πόλη Βέροιας
Στη βορειοδυτική άκρη της ανοικτής αυλής της εβραϊκής συνοικίας, με τα λιθόστρωτα σοκάκια και τα επιβλητικά αρχοντικά, ο επισκέπτης μπορεί να συναντήσει το πέτρινο κτήριο της παλιάς Εβραϊκής συναγωγής με τον πλούσιο και περίτεχνο εσωτερικό διάκοσμο.
Η συνοικία βρίσκεται δίπλα στην τοποθεσία Μπαρμπούτα, που οφείλει το όνομά της σε μία βρύση στην περιοχή η οποία διατηρείται ακόμα και σήμερα. Έτσι, με το πέρασμα του χρόνου οι δύο περιοχές ταυτίστηκαν έως ένα βαθμό στη συνείδηση του κόσμου. Τοποθετείται βορειοδυτικά στο χάρτη της πόλης, πλάι στον ποταμό Τριπόταμο.
Μπαρμπούτα
Στη βορειοδυτική άκρη της ανοικτής αυλής της εβραϊκής συνοικίας, με τα λιθόστρωτα σοκάκια και τα επιβλητικά αρχοντικά, ο επισκέπτης μπορεί να συναντήσει το πέτρινο κτήριο της παλιάς Εβραϊκής συναγωγής με τον πλούσιο και περίτεχνο εσωτερικό διάκοσμο.
Η συνοικία βρίσκεται δίπλα στην τοποθεσία Μπαρμπούτα, που οφείλει το όνομά της σε μία βρύση στην περιοχή η οποία διατηρείται ακόμα και σήμερα. Έτσι, με το πέρασμα του χρόνου οι δύο περιοχές ταυτίστηκαν έως ένα βαθμό στη συνείδηση του κόσμου. Τοποθετείται βορειοδυτικά στο χάρτη της πόλης, πλάι στον ποταμό Τριπόταμο.
Η Κυριώτισσα, με τα λαβυρινθώδη στενά καλντερίμια της και αδιέξοδα, ψηλά κτίρια, αρχοντικά και αυλές με ψηλό περίβολο φέρνουν στο νου τα παραδοσιακά σπίτια της Βαλκανικής του 18ου και 19ου αιώνα. Πίσω από τους ψηλούς αυλόγυρους και δίπλα στα σοκάκια ξεπροβάλλουν μικρές λιθόκτιστες εκκλησίες. Η συνοικία απαριθμεί πολλές χριστιανικές και βυζαντινές εκκλησίες. Η Κυριώτισσα ακολουθεί το αρχιτεκτονικό στυλ της Μπαρμπούτας με τα σαχνισιά, τους ορόφους με τις έντονες προεξοχές, τα επάλληλα παράθυρα και τους φεγγίτες, τους ξυλόπηκτους τοίχους και τις βαριές πόρτες. Πολλά από τα διατηρητέα σπίτια έχουν αναπαλαιωθεί και έχουν μετατραπεί σε χώρους αναψυχής και διασκέδασης. Στην περιοχή διατηρείται ένας σημαντικός αριθμός βυζαντινών και μεταβυζαντινών ναών.
Ανάμεσα στα κτίρια ξεχωρίζει το αρχοντικό Σαράφογλου, ένα από τα πιο παλιά αρχοντικά της Βέροιας, χτισμένο στα μέσα του 18ου αιώνα. Ένα άλλο εντυπωσιακό κτίριο είναι το αρχοντικό Βλαχογιάννη, με την έντονα οχυρωματική όψη και τα ξύλινα φορούσια του. Πριν βγούμε στην οδό Μητροπόλεως και στο επιβλητικό κτίριο του Δημαρχείου, δίπλα στη Κυριώτισσα βρίσκεται το Βυζαντινό Μουσείο, ένα βιομηχανικό κτίριο του 20ου αιώνα που μετατράπηκε σε μουσείου όπου προβάλλεται η ιστορία της περιοχής κατά τους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους.
Παραδοσιακή συνοικία Κυριώτισσας
Grigoriou XenopoulouΗ Κυριώτισσα, με τα λαβυρινθώδη στενά καλντερίμια της και αδιέξοδα, ψηλά κτίρια, αρχοντικά και αυλές με ψηλό περίβολο φέρνουν στο νου τα παραδοσιακά σπίτια της Βαλκανικής του 18ου και 19ου αιώνα. Πίσω από τους ψηλούς αυλόγυρους και δίπλα στα σοκάκια ξεπροβάλλουν μικρές λιθόκτιστες εκκλησίες. Η συνοικία απαριθμεί πολλές χριστιανικές και βυζαντινές εκκλησίες. Η Κυριώτισσα ακολουθεί το αρχιτεκτονικό στυλ της Μπαρμπούτας με τα σαχνισιά, τους ορόφους με τις έντονες προεξοχές, τα επάλληλα παράθυρα και τους φεγγίτες, τους ξυλόπηκτους τοίχους και τις βαριές πόρτες. Πολλά από τα διατηρητέα σπίτια έχουν αναπαλαιωθεί και έχουν μετατραπεί σε χώρους αναψυχής και διασκέδασης. Στην περιοχή διατηρείται ένας σημαντικός αριθμός βυζαντινών και μεταβυζαντινών ναών.
Ανάμεσα στα κτίρια ξεχωρίζει το αρχοντικό Σαράφογλου, ένα από τα πιο παλιά αρχοντικά της Βέροιας, χτισμένο στα μέσα του 18ου αιώνα. Ένα άλλο εντυπωσιακό κτίριο είναι το αρχοντικό Βλαχογιάννη, με την έντονα οχυρωματική όψη και τα ξύλινα φορούσια του. Πριν βγούμε στην οδό Μητροπόλεως και στο επιβλητικό κτίριο του Δημαρχείου, δίπλα στη Κυριώτισσα βρίσκεται το Βυζαντινό Μουσείο, ένα βιομηχανικό κτίριο του 20ου αιώνα που μετατράπηκε σε μουσείου όπου προβάλλεται η ιστορία της περιοχής κατά τους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους.
Η διατηρητέα αυτή συνοικία της Βέροιας αναπτύσσεται κατά μήκος του ποταμού Τριποτάμου, ακριβώς δίπλα από την κεντρική αγορά της Βέροιας. Σε αντίθεση με άλλες παραδοσιακές συνοικίες της Βέροιας, ελάχιστοι ναοί υπάρχουν εδώ, όπως ο ενοριακός ναός της Παναγίας Δεξιάς και οι ναοί του Αγ. Νικολάου και της Αγ. Παρασκευής. Ο ναός της Παναγίας Δεξιάς χτίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα στη θέση παλαιότερου ναού του 14ου αιώνα από τον οποίο σώζονται μόνο τμήμα της κόγχης του ιερού και της ανατολικής όψης με τοιχογραφίες.
Traditional Quarter of Panagia Dexia
Panagias DexiasΗ διατηρητέα αυτή συνοικία της Βέροιας αναπτύσσεται κατά μήκος του ποταμού Τριποτάμου, ακριβώς δίπλα από την κεντρική αγορά της Βέροιας. Σε αντίθεση με άλλες παραδοσιακές συνοικίες της Βέροιας, ελάχιστοι ναοί υπάρχουν εδώ, όπως ο ενοριακός ναός της Παναγίας Δεξιάς και οι ναοί του Αγ. Νικολάου και της Αγ. Παρασκευής. Ο ναός της Παναγίας Δεξιάς χτίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα στη θέση παλαιότερου ναού του 14ου αιώνα από τον οποίο σώζονται μόνο τμήμα της κόγχης του ιερού και της ανατολικής όψης με τοιχογραφίες.